De Podcast der Moeiteloosheid

Door: Suzanne Leclaire – Noteborn, Founder | CEO The Curiosophy Collective

 

De afgelopen twee jaar heb ik gewerkt met zoveel bezieling, dat het soms lijkt alsof mijn leven ervan af hangt. Twee jaar geleden besloot ik mijn specifieke manier van werken – die ik in 2013 voor het eerst lanceerde met The Cabinet of Curiosophy – wijder te gaan verspreiden op plekken waar nieuw perspectief nodig was. Toen ‘het virus’ begin 2020 zoveel nieuwe vraagstukken opriep, ontstond er een diep gevoel van urgentie om de zachte krachten te bundelen en veel meer mensen te kunnen begeleiden naar nieuw perspectief.

Wringende vragen

Ik belde dagelijks een bestuurder of ondernemer voor wie ik werkte of gewerkt had. Ik heb zelden zo’n hausse van wringende vragen meegemaakt. Het enige dat ik kon doen is de vorm van levend onderzoek, die ik ontwikkeld had, aanreiken voor hun vraagstukken.

‘Het voelde niet als werken, maar als het enige dat ik had te doen.’

 

 

Ik nam contact op met de professionals, met wie ik met verve eerder had samengewerkt. Of die ik hoog had zitten in hun expertise op een van de drie pijlers, waarop onze benadering is gestoeld: vragend vermogen, slimme sensitiviteit en dialoog. Ik vroeg hen of ze met me mee beweging wilde maken nu de persoonlijke en maatschappelijke vraagstukken zich zo indringend aandienden.

Zo werden we gaandeweg een beweging, een zwerm, een collectief in een open – door onszelf te ontdekken – vorm. Verbonden in een gezamenlijk missie om de nieuwsgierigheid, wijsheid en diepe wil tot weten van mensen aan te spreken voor nieuw perspectief op vragen van vandaag en morgen. Voor onze kinderen en die van hen.

Vooruit struikelen

De afgelopen maanden was een tijd van buffelen, intens genieten, wakker liggen, vooruit struikelen (met dank voor de verrukkelijke term aan Derk Loorbach), vooruit naar vroeger  (m.d.v.d.v.t aan Paul Bos) en andersom. Op 1 april is onze deur open gegaan voor leden. Het is fantastisch te programmeren voor mensen, die ervoor kiezen in een collectief te stappen, waar ze nog niet precies van weten wat er te verwachten valt.  En precies dát de aanleiding vinden in te stappen. Alles gebeurde in een flow van samen werken. Maar een week of vier geleden liep ik vast…

Ik liep vast in het maken van #1 van onze nieuwe podcast serie Behind Closed Doors. Ik ben deze gestart, omdat ik het licht wil laten schijnen op de mensen die zich bij The Curiosophy Collective aansluiten, beginnend bij de professionals die ik hierboven omschrijf. In een podcast gesprek bevraag ik hen waar zij nieuwsgierig naar zijn, wat hen drijft en wat er achter die deur van die dagelijkse praktijk nu eigenlijk precies gebeurt, etc.. We hebben Behind Closed Doors #2, #3, #4 en #5 al achter de rug: het zijn prachtige intieme mee(f)luister gesprekken.

Een kijkje achter mijn voordeur

Een aantal Critical Friends uit ons collectief gaven aan dat deze serie zou mogen – nee, zou moeten – starten met met een kijkje achter mijn voordeur. Omdat het hart van de beweging bij mij is ontstaan. Op zich prima natuurlijk. Althans, dat dacht ik… Want toen begon dat wat ik in eerste instantie geneigd ben ‘de ellende’ te noemen, maar wat ‘levend onderzoek’ is.

Ik doorkruis voor de podcast serie Ask it Forward stad en land met mijn podcast tas vol apparatuur, vragen en kunst om mijn gasten tot hun eigen wijsheid te brengen. Wetend dat in of na de ontmoeting ergens nieuw perspectief zal ontstaan. Maar een podcast maken, waarin ik mijzelf bevraag, bleek tot stevige stagnatie te leiden.

Waarom werkt mijn vragend vermogen wel voor de organisatie die ik bestuur, de transities die ik leid, de mensen die ik begeleid? En is het nu zo moeilijk om mezelf te bevragen? Dus doe ik wat ik altijd hoop dat anderen ook doen als ze er niet uit komen: hulp vragen.

De podcast – deel II

Ik deel de worsteling met dierbare Critical Friend uit ons collectief: Annemiek (Leclaire). Annemiek is journalist, auteur, schoonzus en meester in het voeren van ‘gesprekken van je leven’ aan de keukentafel. Ze biedt me aan mijn vragensteller te zijn. We gaan samen op onderzoek uit. En voeren het gesprek ‘in spiegelbeeld’. In plaats van mijn vaste plek aan tafel als vragen steller, laat ik mij leiden door haar vragen.

Ze bevraagt me op vakkundige wijze over wat The Curiosophy Collective nu precies is en wat we doen. We hebben vreselijk veel lol, want moeten een paar patronen doorbreken aan weerszijden van die tafel. Het leidt tot een verhaal, waarin het wat en hoe van Curiosophy in beeld komt. Maar waar we in het gesprek al even ‘het hart van de zaak’ raken – ofwel de diepere laag in mijn geschiedenis die het waarom van Curiosophy verklaart – kom ik daar weer het grote ongemak tegen. Deel II staat op de band, maar het is alsof deel I nog ergens vandaan moet komen.

De zin die blijft kleven

Dus nog even verder ploeteren. Ik trek me met regelmaat terug op mijn podcast zolder en deel stukken van mijn interne dialoog met die bonk van een microfoon voor mijn neus. Ik wandel en denk na over wat ik met jullie wil delen. Ik verlies mezelf – zoals vaker als iets mezelf betreft – in teveel woorden of in complete stilte. Wetend dat taal complexiteit reduceren kan, voel ik hier dat ik andere houvast nodig heb.

Op 3 mei lees ik in de column van Roland van der Vorst in het FD het volgende:

We kunnen de ander vragen om ons uit de maalstroom van activiteiten of gedachten te trekken. Maar we kunnen ook leren dat zelf te doen. Niet om beter te kunnen presteren, maar om beter te leven. 

Wanneer ik het lees, denk ik: ‘dit besef hebben we toch al eeuwen?’ Hele filosofieën, religies en bewegingen zijn op deze gedachten gestoeld. Dit is mijn levenshouding al sinds de dag dat ik me kan herinneren. Waarom blijft deze zin dan toch zo hangen nu?

De Plek der Moeite

Zo’n zin die blijft kleven, is vaak een eerste signaal om niet te negeren. In de tussentijd blijft de interne, organisatorische planning hangen op mijn ‘nog niet geleverde podcast’. Die zelf bedachte podcast met mezelf, die ergens zoiets dieps raakt, word steeds groter. Ik word er moe van. Tweede signaal.

Ik denk aan ‘De Plek der Moeite’. Dat onwaarschijnlijk prachtige begrip van Jan Kooistra, dat later ook door André Wierdsma werd beschreven. De Plek der Moeite is een gebied of een periode waar hoorbaar en zichtbaar spanning is. Het is zo’n plek die je het liefst wilt vermijden of waar je zo snel mogelijk vandaan wilt. Mijn podcast set, waarmee ik al zoveel uren inspiratie beleefde in dialoog met anderen, is De Plek der Moeite geworden nu ik er alleen voor sta. Ik kijk in het spiegeltje, dat mijn dochter op tafel heeft laten staan na een logeerpartij. En zie ineens het ‘harde werken’, dat het voeren van die interne dialoog met zich meebrengt.

In de tumultueuze jeugd die ik had, was het ordenen van mijn gedachten in interne dialoog mijn houvast. Ik ben er zeer bedreven in geraakt en heb er altijd erg veel aan gehad. Heb er mijn werk en passie van gemaakt.  Zodra ik de grote, rode Record knop aan zet om in gesprek met mezelf te gaan, kom ik echter precies in het hittepunt terecht; het is alleen in dat harde werken.

Op De Plek der Moeite aanbeland, moet je moeite doen voor iets dat voor jou de moeite waard is. En dat is Curiosophy als filosofie van leven en leiden vanuit nieuwsgierigheid. Precies om deze reden: moeite doen gaat verder dan het fixen van een probleem. Het is er echt naar toe bewegen, de essentie in beeld krijgen, door de vraag of het thema heen werken. Precies wat ik altijd deed voor anderen. Precies wat wij nu samen doen in The Curiosophy Collective. Precies wat ik nu aan het doen ben voor mezelf.

Me dit beseffend, begon de zin die kleeft uit het artikel van Roland op een andere manier tot me door te dringen: Dat ik zelf aan het roer sta om mezelf voor de zoveelste keer uit de maalstroom van gedachten te trekken, is ‘niks nieuws onder de zon’. Dat dat nu door een microfoon gebeurt voor luisterend publiek, is ook prima. Ik realiseer me nu alleen dat ik dat  ‘harde werken’ niet altijd alleen hoef te doen.

Tegen de woorden in geschreven

Ik zoek het gedicht op dat Peter Rombouts tijdens een gesprek enkele weken geleden spontaan ’tegen mijn woorden in schreef’. Toen ik hem vertelde waar het me om te doen is met The Curiosophy Collective. Dat gedicht raakte me toen – en nu weer – zo diep, dat er geen woorden meer nodig waren. Ik hoefde niks te zeggen en werd ten diepste begrepen.

Ik ben altijd bezig ben hoe er voor de ander te zijn. Met kunstenaars en vraagprofessionals ontwerpen we betekenisvolle processen om perspectief te vinden. Ik ervaar ineens dat ik zelf mag mee deinen op de zachte krachten van de mensen die ik om me heen verzameld heb. Ook om mijn eigen vraag helder te krijgen.

Ik denk aan jullie. Jij, die de moeite neemt om welke reden dan ook dit blog te lezen. Jouw vraag aan mij helpt woorden te vinden aan dat wat ik wil zeggen.

Wil je me helpen met jouw vraag?

Dan kan Behind Closed Doors met al die mooie mensen de ether in. En help je mij richting De Plek der Moeiteloosheid. Het perspectief daarop maakt dat ik ineens weer enorm veel zin in krijg in deze podcast.

 

Heb je een vraag aan Suzanne voor aflevering #1 van Behind Closed Doors? Mail hem dan graag voor 15 mei naar: mail@thecuriosophycollective. Behind Closed Doors is binnenkort te beluisteren op The Curiosophy Collective Podcast. Mits er geen Plek der Moeite onderweg meer gepasseerd hoeft te worden. Beluister andere podcasts hier.